Lieve Surinamevolgers,

Onze laatste dag in Nieuw Nickerie en daarmee ons laatste verslag.

Ongemerkt hebben we toch veel contacten gelegd de afgelopen tijd; dat merken we nu aan het afscheid nemen, afscheid van heel veel aardige Surinamers en dat voelt goed! Niet het afscheid nemen op zich, maar het feit dat het fijn is om waar ook op de wereld mensen te leren kennen. Het grote voordeel hier was de taal, we konden zonder problemen met bijna alle anderen praten.

De laatste dagen zijn rustig verlopen: beetje werken (JC), boekje lezen (W), soezelen in de hangmat (W), fietstochtje maken (W en JC), niet koken maar uit eten in kleine eettentjes, klinkt goed toch!

Woensdagavond heeft W een informatiebijeenkomst bijgewoond over borstkanker. Spreker was een radiotherapeut/oncoloog. Er was een goede opkomst en er werden veel vragen gesteld door de aanwezige vrouwen. Er wordt in Suriname aan borstkankerscreening en screening baarmoederhalskanker gedaan, hetzelfde als in Nederland.

Wat we nog weinig hebben gedaan, is de dieren voorstellen die we hier in onze omgeving tegenkomen, daar zullen we dan ook wat foto’s van toevoegen. Overal hoor en zie je vogels en honden natuurlijk. Mooie vogels die zich weinig aan lijken te trekken van de warmte.

Surinamers hebben als hobby het houden van zangvogels.
Ze hangen in een klein kooitje voor het huis, aan een stok in de grond naast de weg, worden meegenomen in de auto of op de brommer of fiets, hangen aan de gevel van de pub en de mannen lopen er gewoon mee op straat en er kwam er zelfs één met een vogeltje in een kooitje de spreekkamer binnen. Het houden van zangvogels is een echte mannenhobby. Zoals wij met een hond lopen, zo lopen zij met een vogelkooitje en zangvogel over straat. Het is tevens een status symbool, een soort Rolex. Én ze houden er wedstrijdjes mee.

Tijdens wedstrijden worden er twee vogels van dezelfde categorie op 1 meter tegenover elkaar gehangen aan een stok. De wedstrijd duurt 10 minuten en de vogel die de meeste slagen (zangriedels) maakt wint. De wedstrijden leveren vooral de eer en een mooie beker op. Het echte geld wordt verdiend met het gokken er om heen! Met het kweken en de verkoop van vogeltjes kan veel geld worden verdiend (denk daarbij aan prijzen van 150 tot 4000 euro!). Net als bij ons de wedstrijdduiven….

Afgelopen maandag was er een stroomstoring, de eerste in de afgelopen maand, het schijnt vaker voor te komen dus wij hebben geluk gehad. Dan zit je thuis en de ventilator en airco doen het niet meer, maar ook je ijskast laat het afweten……Jan Carl had er op het ziekenhuis wel last van tijdens het opereren. De stroom viel uit en zit je ineens in het donker, beetje buitenlicht. Gelukkig gaat de beademingsmachine gewoon door op een accu en er zou een generator aan moeten gaan om weer alles te laten functioneren, maar dat geschiedde pas na een kwartier. Maar daar de patiënt het verder goed maakte konden we even gezellig kletsen over andere zaken dan een scheef neustussenschot. Na 15 minuten ging het licht weer aan en konden we voortgaan.

Voor de lunch weer op het fietsje naar huis; kom ik in witte broek en dito polo bij een voorrangskruising. De auto op de voorrangsweg stopt voor mij, gebaart dat ik voor mocht gaan. Ik rijd de weg op en hij roept vanuit zijn open raam: “Ja, dokters gaan voor !” Een eer, maar ik voel me er eerder wat opgelaten bij…

Wat ook wel aardig is te vertellen ‘t volgende: komt een patiënt bij me op het spreekuur en als het consult klaar is vraagt de patiënt om een “attest”. Een briefje dat hij die dag niet kan werken. Én dat om 08.10uur in de morgen. Hij zou de hele dag nog kunnen werken…..maar daar wat van zeggen leer je snel af. Ze worden per dag betaald en als je niet verschijnt dan geen daggeld. Daar hebben mijn collega’s en ik wel begrip voor, maar het verschijnsel doet zich niet voor in NL. Er zijn keurig smalle voorgedrukte briefjes waar je de naam van de patiënt op invult, het getal 1 invult bij dag en dan de dag waar het om gaat en een paraaf. De stempel met mijn naam er op zet de zuster in het kantoortje er naast op dat briefje, want zonder stempel geldt het niet; een land van stempelaars, ook op het postkantoor stempelen ze zich wezenloos op de postzegels die op een brief gaan.

Wat ook wel weer bijzonder is: ik zie een patiënt op de SEH met een abces in zijn hals; ik puncteer dat abces leeg en vraag een kweek aan en een Gramkleuring van de bacteriën. Zo’n Gramkleuring geeft al meteen een idee om welke bacterie het gaat en of je ingestelde antibioticum het goede is. In NL wordt zo’n Gram-uitslag meteen doorgebeld en na een dag of 2 een voorlopige en soms zelfs al definitieve uitslag van de bacteriekweek en na 3 tot 5 dagen de definitieve mét de antibiotica waar die bacterie gevoelig voor is. Maar niet in Suriname……het was 17-10 dat ik de kweek opstuurde en vandaag, aan het begin van de avond, 31 oktober, 14 dagen later, de avond voor we terug gaan heb ik, ondanks diverse verzoeken daartoe nimmer een uitslag van Gram of kweek gezien. Het bleek dat de kweek ook opgestuurd moest worden naar Paramaribo…..ik leerde derhalve dat ik geen kweken meer zal insturen; dat heeft toch geen zin ! Als de uitslag al komt is de patiënt óf al genezen óf overleden; neen, dat laatste is een wat macaber grapje.

Vandaag nog een hele dag gewerkt. Op de laatste dag van het verblijf van een KNO-arts komt sinds jaar en dag de audicien vanuit Paramaribo om gehoortesten af te nemen bij patiënten, die de KNO-arts de afgelopen maand gespaard heb. De beste man heet Nelson Pavion en hoe het komt weet ik niet maar ik dacht meteen toen ik zijn naam hoorde aan Serafijn Lampion. Deze Serafijn komt voor in Kuifje en als je je goed herinnert de “positivo” in de voortuin van Kasteel Molenschot van Kapitein Haddock….die gillend gek van die Lampion wordt, met zijn auto’s, huifkarren en tenten op zijn fraaie gazon. Ken uw klassiekers.

Nelson is overigens een buitengewoon aardige en vriendelijke Creoolse man, met gouden omlijstingen van zijn voortanden. Hij komt om 12.00u aan, stelt zijn apparatuur in en begint te audiometreren en oordoppen voor hoortoestellen bij patiënten af te gieten. De resultaten van de audio worden met mij, de KNO-arts i.h.a., besproken. Hoortoestel of anderszins?

Maar zoals jullie begrijpen is de lijst van mensen voor een gehoortest behoorlijk groot na een maand. En hoe spreken ze die lijst af: ze vertellen de patiënten, dat de audicien er vanaf 13.00u is; de eerste patiënten zitten er al om 12.00u, maar in ieder geval om 13.00u. Dus om 17.00u hadden we wel een flink deel van de patiënten gehad maar er zaten er nog een stuk of 7 en al vanaf minstens 13.00u. Ik had al een paar keer in de wachtkamer gezegd dat het iets uitliep en excuses gemaakt. De Surinaamse patiënt hoor je niet echt mopperen. Dan valt ook nog om 17.10u de stroom uit (de tweede keer in een week) en konden de mensen na vele uren onverrichterzake weer naar huis en de volgende keer dat Serafijn Pavion… ehhh komt is in januari as…….Ik heb hem en de assistentes voorgesteld om voortaan 2 mensen per half uur af te spreken. Daar was men tot heden nog niet op gekomen. Dus lof en hulde voor de geduldige Surinaamse patiënt !!

Tot zover de belevenissen van een eenvoudige KNO-arts in een regio ziekenhuis in Nieuw Nickerie.

We kunnen alvast de koffers pakken en het huis voorbereiden op de volgende pendelende arts (een chirurg) die morgen aankomt.

W heeft vanochtend haar hele ibooks-bibliotheek gedupliceerd voor Varsha. Zij smult van detectives en er stonden er ongeveer 125 op. Zij was er zeer verheugd over.

Morgen vertrekken we rond 11.00 uur vanuit Nieuw Nickerie naar vliegveld Zanderij. De rit zal ongeveer 4 ½ uur duren. We hebben ruim gepland om eventuele panne onderweg op te kunnen vangen. Denk aan de wegen in een eerder verhaal. Het vliegtuig vertrekt naar verwachting om 19.35 uur. We landen dan zondagochtend rond 08.15 uur op Schiphol.

We kijken terug op een bijzondere werkvakantie. Voor de patiënten en het personeel is een 4 weken verblijf te kort. Dat ervaart JC zelf ook en dat wordt nog eens versterkt omdat er pas begin januari weer een KNO-arts zal komen omdat een Belgische collega die in november voor een maand zou komen, geen werkvergunning heeft kunnen bemachtigen.

We waren heel nieuwsgierig naar Suriname, zeker vanuit de historische verbondenheid. Op ons verleden hier hoeven we niet trots te zijn; er is veel leed veroorzaakt door het gedrag van Nederlanders. De politieke situatie in Suriname zelf na 1975 heeft ertoe bijgedragen dan veel Surinamers naar Nederland zijn vertrokken. Mondjesmaat gaan er mensen terug (de zgn. EuroSurinamers), maar het kenniskapitaal, verkregen door studie in Nederland, blijft in Nederland of verdwijnt naar het buitenland, terwijl Suriname dit zo goed zou kunnen gebruiken!

Suriname is een land met vreselijk aardige mensen, een relaxte levensstijl en een prachtige natuur. Het toerisme uit Nederland neemt de laatste jaren flink toe. Nickerie is een district met niet te veel bezienswaardigheden. Wij vonden er wel rust en een inkijkje in het leven van Nickerianen.

Fijn dat we onze ervaringen met jullie konden delen en dank voor jullie spontane reacties; dat vonden we erg leuk.

Tot ziens thuis!

Willy en Jan Carl, het co-schrijverspaar