Laatste verhaal Nickerie

Lieve Surinamevolgers,

Onze laatste dag in Nieuw Nickerie en daarmee ons laatste verslag.

Ongemerkt hebben we toch veel contacten gelegd de afgelopen tijd; dat merken we nu aan het afscheid nemen, afscheid van heel veel aardige Surinamers en dat voelt goed! Niet het afscheid nemen op zich, maar het feit dat het fijn is om waar ook op de wereld mensen te leren kennen. Het grote voordeel hier was de taal, we konden zonder problemen met bijna alle anderen praten.

De laatste dagen zijn rustig verlopen: beetje werken (JC), boekje lezen (W), soezelen in de hangmat (W), fietstochtje maken (W en JC), niet koken maar uit eten in kleine eettentjes, klinkt goed toch!

Woensdagavond heeft W een informatiebijeenkomst bijgewoond over borstkanker. Spreker was een radiotherapeut/oncoloog. Er was een goede opkomst en er werden veel vragen gesteld door de aanwezige vrouwen. Er wordt in Suriname aan borstkankerscreening en screening baarmoederhalskanker gedaan, hetzelfde als in Nederland.

Wat we nog weinig hebben gedaan, is de dieren voorstellen die we hier in onze omgeving tegenkomen, daar zullen we dan ook wat foto’s van toevoegen. Overal hoor en zie je vogels en honden natuurlijk. Mooie vogels die zich weinig aan lijken te trekken van de warmte.

Surinamers hebben als hobby het houden van zangvogels.
Ze hangen in een klein kooitje voor het huis, aan een stok in de grond naast de weg, worden meegenomen in de auto of op de brommer of fiets, hangen aan de gevel van de pub en de mannen lopen er gewoon mee op straat en er kwam er zelfs één met een vogeltje in een kooitje de spreekkamer binnen. Het houden van zangvogels is een echte mannenhobby. Zoals wij met een hond lopen, zo lopen zij met een vogelkooitje en zangvogel over straat. Het is tevens een status symbool, een soort Rolex. Én ze houden er wedstrijdjes mee.

Tijdens wedstrijden worden er twee vogels van dezelfde categorie op 1 meter tegenover elkaar gehangen aan een stok. De wedstrijd duurt 10 minuten en de vogel die de meeste slagen (zangriedels) maakt wint. De wedstrijden leveren vooral de eer en een mooie beker op. Het echte geld wordt verdiend met het gokken er om heen! Met het kweken en de verkoop van vogeltjes kan veel geld worden verdiend (denk daarbij aan prijzen van 150 tot 4000 euro!). Net als bij ons de wedstrijdduiven….

Afgelopen maandag was er een stroomstoring, de eerste in de afgelopen maand, het schijnt vaker voor te komen dus wij hebben geluk gehad. Dan zit je thuis en de ventilator en airco doen het niet meer, maar ook je ijskast laat het afweten……Jan Carl had er op het ziekenhuis wel last van tijdens het opereren. De stroom viel uit en zit je ineens in het donker, beetje buitenlicht. Gelukkig gaat de beademingsmachine gewoon door op een accu en er zou een generator aan moeten gaan om weer alles te laten functioneren, maar dat geschiedde pas na een kwartier. Maar daar de patiënt het verder goed maakte konden we even gezellig kletsen over andere zaken dan een scheef neustussenschot. Na 15 minuten ging het licht weer aan en konden we voortgaan.

Voor de lunch weer op het fietsje naar huis; kom ik in witte broek en dito polo bij een voorrangskruising. De auto op de voorrangsweg stopt voor mij, gebaart dat ik voor mocht gaan. Ik rijd de weg op en hij roept vanuit zijn open raam: “Ja, dokters gaan voor !” Een eer, maar ik voel me er eerder wat opgelaten bij…

Wat ook wel aardig is te vertellen ‘t volgende: komt een patiënt bij me op het spreekuur en als het consult klaar is vraagt de patiënt om een “attest”. Een briefje dat hij die dag niet kan werken. Én dat om 08.10uur in de morgen. Hij zou de hele dag nog kunnen werken…..maar daar wat van zeggen leer je snel af. Ze worden per dag betaald en als je niet verschijnt dan geen daggeld. Daar hebben mijn collega’s en ik wel begrip voor, maar het verschijnsel doet zich niet voor in NL. Er zijn keurig smalle voorgedrukte briefjes waar je de naam van de patiënt op invult, het getal 1 invult bij dag en dan de dag waar het om gaat en een paraaf. De stempel met mijn naam er op zet de zuster in het kantoortje er naast op dat briefje, want zonder stempel geldt het niet; een land van stempelaars, ook op het postkantoor stempelen ze zich wezenloos op de postzegels die op een brief gaan.

Wat ook wel weer bijzonder is: ik zie een patiënt op de SEH met een abces in zijn hals; ik puncteer dat abces leeg en vraag een kweek aan en een Gramkleuring van de bacteriën. Zo’n Gramkleuring geeft al meteen een idee om welke bacterie het gaat en of je ingestelde antibioticum het goede is. In NL wordt zo’n Gram-uitslag meteen doorgebeld en na een dag of 2 een voorlopige en soms zelfs al definitieve uitslag van de bacteriekweek en na 3 tot 5 dagen de definitieve mét de antibiotica waar die bacterie gevoelig voor is. Maar niet in Suriname……het was 17-10 dat ik de kweek opstuurde en vandaag, aan het begin van de avond, 31 oktober, 14 dagen later, de avond voor we terug gaan heb ik, ondanks diverse verzoeken daartoe nimmer een uitslag van Gram of kweek gezien. Het bleek dat de kweek ook opgestuurd moest worden naar Paramaribo…..ik leerde derhalve dat ik geen kweken meer zal insturen; dat heeft toch geen zin ! Als de uitslag al komt is de patiënt óf al genezen óf overleden; neen, dat laatste is een wat macaber grapje.

Vandaag nog een hele dag gewerkt. Op de laatste dag van het verblijf van een KNO-arts komt sinds jaar en dag de audicien vanuit Paramaribo om gehoortesten af te nemen bij patiënten, die de KNO-arts de afgelopen maand gespaard heb. De beste man heet Nelson Pavion en hoe het komt weet ik niet maar ik dacht meteen toen ik zijn naam hoorde aan Serafijn Lampion. Deze Serafijn komt voor in Kuifje en als je je goed herinnert de “positivo” in de voortuin van Kasteel Molenschot van Kapitein Haddock….die gillend gek van die Lampion wordt, met zijn auto’s, huifkarren en tenten op zijn fraaie gazon. Ken uw klassiekers.

Nelson is overigens een buitengewoon aardige en vriendelijke Creoolse man, met gouden omlijstingen van zijn voortanden. Hij komt om 12.00u aan, stelt zijn apparatuur in en begint te audiometreren en oordoppen voor hoortoestellen bij patiënten af te gieten. De resultaten van de audio worden met mij, de KNO-arts i.h.a., besproken. Hoortoestel of anderszins?

Maar zoals jullie begrijpen is de lijst van mensen voor een gehoortest behoorlijk groot na een maand. En hoe spreken ze die lijst af: ze vertellen de patiënten, dat de audicien er vanaf 13.00u is; de eerste patiënten zitten er al om 12.00u, maar in ieder geval om 13.00u. Dus om 17.00u hadden we wel een flink deel van de patiënten gehad maar er zaten er nog een stuk of 7 en al vanaf minstens 13.00u. Ik had al een paar keer in de wachtkamer gezegd dat het iets uitliep en excuses gemaakt. De Surinaamse patiënt hoor je niet echt mopperen. Dan valt ook nog om 17.10u de stroom uit (de tweede keer in een week) en konden de mensen na vele uren onverrichterzake weer naar huis en de volgende keer dat Serafijn Pavion… ehhh komt is in januari as…….Ik heb hem en de assistentes voorgesteld om voortaan 2 mensen per half uur af te spreken. Daar was men tot heden nog niet op gekomen. Dus lof en hulde voor de geduldige Surinaamse patiënt !!

Tot zover de belevenissen van een eenvoudige KNO-arts in een regio ziekenhuis in Nieuw Nickerie.

We kunnen alvast de koffers pakken en het huis voorbereiden op de volgende pendelende arts (een chirurg) die morgen aankomt.

W heeft vanochtend haar hele ibooks-bibliotheek gedupliceerd voor Varsha. Zij smult van detectives en er stonden er ongeveer 125 op. Zij was er zeer verheugd over.

Morgen vertrekken we rond 11.00 uur vanuit Nieuw Nickerie naar vliegveld Zanderij. De rit zal ongeveer 4 ½ uur duren. We hebben ruim gepland om eventuele panne onderweg op te kunnen vangen. Denk aan de wegen in een eerder verhaal. Het vliegtuig vertrekt naar verwachting om 19.35 uur. We landen dan zondagochtend rond 08.15 uur op Schiphol.

We kijken terug op een bijzondere werkvakantie. Voor de patiënten en het personeel is een 4 weken verblijf te kort. Dat ervaart JC zelf ook en dat wordt nog eens versterkt omdat er pas begin januari weer een KNO-arts zal komen omdat een Belgische collega die in november voor een maand zou komen, geen werkvergunning heeft kunnen bemachtigen.

We waren heel nieuwsgierig naar Suriname, zeker vanuit de historische verbondenheid. Op ons verleden hier hoeven we niet trots te zijn; er is veel leed veroorzaakt door het gedrag van Nederlanders. De politieke situatie in Suriname zelf na 1975 heeft ertoe bijgedragen dan veel Surinamers naar Nederland zijn vertrokken. Mondjesmaat gaan er mensen terug (de zgn. EuroSurinamers), maar het kenniskapitaal, verkregen door studie in Nederland, blijft in Nederland of verdwijnt naar het buitenland, terwijl Suriname dit zo goed zou kunnen gebruiken!

Suriname is een land met vreselijk aardige mensen, een relaxte levensstijl en een prachtige natuur. Het toerisme uit Nederland neemt de laatste jaren flink toe. Nickerie is een district met niet te veel bezienswaardigheden. Wij vonden er wel rust en een inkijkje in het leven van Nickerianen.

Fijn dat we onze ervaringen met jullie konden delen en dank voor jullie spontane reacties; dat vonden we erg leuk.

Tot ziens thuis!

Willy en Jan Carl, het co-schrijverspaar

Nieuw Nickerie deel 3

Lieve familie en vrienden,

Vandaag, maandag 27 oktober, begint onze laatste week hier. Het afgelopen weekend zijn we vanaf vrijdag in Paramaribo geweest. Rob Mooij bood ons zijn auto aan voor deze trip waar we graag gebruik van maakten. Hij heeft een Toyota OPA, we verzinnen het niet, een model dat je in Nederland niet ziet rijden maar hij lijkt op een kleine Verso. Hier in Suriname wordt ontzettend veel Toyota gereden, zeker 80% van de auto’s en allemaal typen en modellen, die wij niet kennen. Er rijden überhaupt veel auto’s, bijna iedereen, hoe schamel het leven ook, heeft er een. Men betaalt hier overigens geen wegenbelasting dat is aan het onderhoud van de wegen te merken! …….“bij de gaten heel…” Als chauffeur jongleer je om de gaten en kuilen heen.

Maar goed, wij waren dus een weekendje uit. De rit duurt 3 ½ uur wisten we nog van de heenreis. We deden er nu anderhalf uur langer over omdat we overal onderweg zijn uitgestapt om bijzonderheden te fotograferen en dat was de moeite waard. De route loopt door de districten Nickerie, waarvan het stadje Nieuw Nickerie de hoofdstad is, Coronie en Saramacca, dat rond de Saramacca rivier, vlak voor Paramaribo ligt.

De weg, een “highway” vlak onder de Atlantische kust van west naar oost, loopt langs oude koffie-, suiker- en katoenplantages en omdat we hier bij de bibliotheek 2 boeken hebben geleend over de geschiedenis van de districten Nickerie en Coronie leefde het voor ons meer. In Coronie kwamen vroeger, rond 1865-1870, de Indiërs (koelies), Javanen en Chinezen werken als contractarbeiders na de afschaffing van de slavernij; de hoofdbevolking van dit district is echter Creool, de afstammelingen van de Afrikaanse slaven. In Nickerie zijn de hoofdbewoners de Hindoestanen, de nazaten van de gecontracteerde Hindoestanen uit Brits-Indië.
In Coronie vonden we langs de route naast kerkjes, begraafplaatsen, karakteristieke huisjes, ook de restanten van een oud gebouw waar nu bijenvolken in wonen.

Vanuit Paramaribo bezochten we zaterdag Domburg, een kleine nederzetting aan de Surinamerivier. Daar lunchten we in een café/restaurantje aan de rivier van een Nederlands/Surinaamse stel: River Breeze. Vooral de properheid en opgeruimdheid viel hier meteen op en zeker een toiletgebouwtje, zoals je op een 4-sterren camping in NL ziet; zó schoon, dat men dat alleen in de betere hotels van Suriname tegenkomt.
Voor ons een verademing na alle rommel en onhygiënische toestanden op andere plekken. Voor het terras lagen een aantal grote zeilboten in de rivier voor anker, o.a. van mensen, die een wereldreis maken.

Tijdens dit autotochtje, wat ze hier “wandelen” noemen, zagen we een tweetal beroemde en grote industrieën, zoals petrochemie, de Surinaamse StaatsOlie tussen Paramaribo en Domburg en bauxiet (Suralco) net voorbij Domburg bij het plaatsje Paranam.
Door Paranam loopt ook een highway van PMB zuidwaarts naar het Brokopondo-stuwmeer. Midden op het wegdek was een stuk beschadigd asfalt als een soort opstaande golf van zeker 60 cm hoog, waarschijnlijk door een erg zware bauxietvrachtwagen opgeworpen. Je zal er maar in donker overheen rijden…een echt stukje “high”way dus !!

In Paramaribo zijn we naar de overdekte groentemarkt geweest en als aandenken enkele bewerkte kalebas eetgerei gekocht. Voorts liepen we, met de camera gewapend, door de grote stad en hebben we genoten van straten met vele mooie houten huizen. ’s Avonds heerlijk gegeten in Javaans eethuis, met personeel in sarong en mannen met zo’n mooie Javaans haarband. Zondag hebben we geluncht met Floris en zijn vriendin Louise. Louise is nu klaar met haar laatste coschap en is dus officieus dokter, want haar eindscriptie heeft ze al geschreven; nu gaan die twee samen nog wat reizen.

Op de terugweg naar Nieuw Nickerie hebben we de dorpjes Groningen en Wageningen aangedaan. Groningen is genoemd naar de Groningse boeren die hier in de 19^e eeuw naar toe zijn verhuisd, zij worden Boeroes genoemd. Velen zijn in de loop van de eerste jaren na aankomst overleden aan allerlei tropische ziekten. Maar een paar families hebben het volgehouden. Nazaten van de familie Kamminga vind je er nog. Er is een Idsingaweg.

Wageningen is een Nederlandse schepping. Ingenieurs van de Landbouwhogeschool in het Nederlandse Wageningen brachten hier de theorieën over mechanisering van de rijstbouw in praktijk. In 1951 werd “ de Stichting voor de Machinale ontwikkeling van de Landbouw in Suriname”(SML) opgericht. Hollandse boeren zouden hier grote landbouwbedrijven tot bloei brengen. Het betrof het op een mechanische manier inzaaien, bemesten en bewateren van de rijst.

Bij Wageningen vind je ook een vliegveldje waar nog steeds tweedekker vliegtuigjes van de Sky Farmers zijn gestationeerd. In Wageningen staat het reusachtige metalen proefstation met enorme rijstsilo’s weg te roesten. De SML kende een enorme bloeiperiode maar is sinds de 70-er jaren failliet. Al jaren wordt gesproken van een her- of doorstart.
Maar de rijstteelt en -verwerking door grote en kleine boeren gaat nog steeds door. We reden dan ook langs eindeloze rijstpolders. Dan waan je je qua polders in Nederland.

Even terug naar vorige week.
Maandag heeft W een bezoek gebracht aan de WIN-groep. Ze kreeg daar een rondleiding en maakte kennis met de bibliotheek en allerlei sociale projecten. De kracht van de WIN-groep zit in het ondersteunen. Men zoekt eigenaren voor projecten, deze krijgen twee jaar de beschikking over een werklocatie en de benodigde faciliteiten en moeten nadien hun eigen broek ophalen.

Ondersteuning wordt ook geboden door gedetacheerden/deskundigen vanuit de overheid op bv. het terrein van Aids preventie, kindermishandeling, suïcide en door stagiaires van opleidingen in Nederland en België. W was onder de indruk van het enthousiasme van de mensen die er werken.

Er wonen in Nickerie, zoals uitgelegd, veel Hindoestanen en er zijn veel mandirs; dit zijn Hindoestaanse tempels. Op donderdag was het Divali-feest, een Hindoestaans lichtfeest opgedragen aan de godin van het licht Maha Lakshmi. Men wenst elkaar een “Subh Divali” (gelukkig Divali= wens tot succes, welvaart, voorspoed, wijsheid en geluk). Als ‘n soort Kerstwens bij ons. Woensdagavond was er een optocht met veel lichtjes en mensen in mooie klederdrachten en versierde wagens; donderdagavond waren de huizen van Hindoestaanse mensen verlicht met diya’s, dit zijn kleine aardewerkkommetjes gevuld met de brandstof ghee. (geklaarde boter) en een watje als lontje.
Wij maakten donderdagavond een fietstocht door de polders om de vele verlichte huizen te zien. Na afloop waren we te gast bij een feestvierende Hindoestaanse familie waar ons allerlei lekkere hapjes werden aangeboden.

Vrijdagochtend is W in de leer geweest bij een Javaanse dame om Bakabana’s met pindasambal te leren maken. Een gerecht om van te smullen. Dit recept wordt meegenomen naar Nederland en daar zeker in praktijk gebracht. Er is dan ook kansje dat jullie het een keertje voorgeschoteld gaan krijgen; we stellen wel voor niet alle weblog-volgers tegelijk……

Ons laatste verslag volgt eind van deze week waarmee we onze Surinaamse werkvakantie zullen afsluiten.
Dankbaar zijn we dat het tot nu toe goed is gegaan met de gezondheid van vader van Iersel. We ontvingen zelfs een selfie van hem, zijn eerste selfie op 91-jarige leeftijd gemaakt samen met zoon Frank.

Het KNO-werk en Bigi Pan

De KNO praktijk in het ziekenhuis

Tot nu toe is het een leuk toeristisch verslag, maar het hoofddoel van onze reis was wel het werk in het ziekenhuis van Nieuw Nickerie. De eerste week werkte ik alleen op poli. De tweede week had ik operatiepatiënten verzameld en kon die opereren op maandag- en woensdagochtend. De tweede week was Floris gekomen. Floris is, op zijn scriptie na, basisarts. Hij is in Suriname bij zijn vriendin in Paramaribo; zij loopt daar haar laatste coschap. We nodigden Floris uit om nog een weekje KNO mee te lopen en bij ons te logeren.

Floris is een gezellige huisgenoot, het samen werken in het ziekenhuis ging goed; het aantal patiënten dat op mijn / onze poli verschijnt zou meer mogen zijn, maar dat ligt aan de slechte planning en waarschijnlijk ook aan het feit dat er een tijdje geen KNO arts is geweest. Er werken veel jonge Nederlandse artsen met weinig ervaring als basisarts op SEH en verpleegafdeling gedurende een half jaar. Op dit moment is er geen kinderarts in het ziekenhuis werkzaam en daar hebben de arts-assistenten van de SEH veel last van. Deze jonge artsen vinden het fijn om te kunnen sparren met “senioren” als Jan Carl en Don Herzberger, de cardioloog. Don geeft wekelijks scholing over hartaandoeningen mn ECG-onderwijs en JC gaat komende week over KNO aangelegenheden een presentatie houden, zowel voor deze jonge artsen als voor de verpleegkundigen van de afdelingen.

Floris heeft al privé KNO-onderwijs genoten afgelopen week. Hij werd via de MacBook onderwezen in de beelden van het trommelvlies (met dank aan collegae Annemarie den Heeten en Arvid Kropveld, mijn KNO-maatjes uit Tilburg) en al de afwijkingen die er bestaan. Hij kon het meteen al de volgende dagen gebruiken én herkennen in de praktijk. Ik zag de patiënt eerst en dan mocht Floris zijn oordeel geven over de neus, keel of het oor. Hij werd ook doorgezaagd over de zg. stemvorkproeven, zodat hij dat de rest van zijn leven, wat hij ook zal worden, niet zal vergeten. Stemvorkproeven geven aan wat voor een soort gehoorverlies men heeft en, hoe simpel ook, ze zijn erg belangrijk in de praktijk. Het kan veel zeggen bij acute gehoorproblemen en dan narigheid voorkomen bij verkeerde conclusies….. Daar tegenover staat dat wij, fossielen, weer erg veel van Floris geleerd hebben qua slimme trucjes met pc of telefoon, zoals het opwaarderen van mijn pre-paid-ziekenhuismobiel. Bij nader inzien wel erg eenvoudig, maar voor een fossiel als deze KNO-arts toch wel een leerprocesje……

We beleven ook wel wat avontuurtjes op zo’n poli; wat voorbeelden:
ik zette een patiënte op de opnamelijst voor een cyste op haar stemband, waardoor ze erg hees was. Ik zou maandag opereren, ze werd zondags al opgenomen. Overigens een leuke en fijne (lees: precisie)operatie, zeker voor Floris om te zien. Maandagochtend vraag ik op de OK, bij een der eerste operaties, aan mijn instrumenterende verpleegkundige hoe de instrumenten voor de laatste patiënte (die van de stembandoperatie) er uit zagen; toen bleek dat er geheel geen instrumenten waren, totaal niets voor deze ingreep…….een tamelijk vervelend gevoel, kan ik zeggen. Ik tussen de eerste en tweede operatie naar die patiënte toe, uitleggen en duizend excuses van mijn kant. Deze werden zonder problemen geaccepteerd. Terwijl ze al een dag en een nacht geheel voor niets in het ziekenhuis had gelegen. Hier in NN worden patiënten, voor welke ingreep dan ook een dag eerder opgenomen. In NL weet ik zo net nog niet of er geen klacht zou komen…maar hier niet. Ik kon haar binnen een week naar Paramaribo, waar men wel zulke spullen heeft, verwijzen, dus dat maakte weer wat goed.

Wat ook wel erg wennen is, is het volgende. Ik zie een patiënt in consult, maar het bleek bij anamnese en onderzoek geen KNO-oorzaak te zijn, maar een neurologische. Dus ik schrijf een consult voor de neuroloog. Tot zover geen probleem, maar ik hoorde dat het consult in december (!) zou zijn, n.l. als er weer een neuroloog aanwezig zou zijn uit NL…..buitengewoon frustrerend.

En zo is het met veel. Ik wil bijv. antibiotica voorschrijven, maar er bestaan diverse soorten verzekeringen, o.a. een verzekering voor “minvermogenden” (en dat zijn erg veel mensen hier!). Dan kost een kuurtje bijv. 58 SRD (nog geen 15 euro) maar dat kunnen ze niet betalen. De apotheek bellen en proberen een goedkoper alternatief te vinden. Soms lukt dat, maar kost dus tijd. Overigens, dat woordje minvermogenden staat gewoon op de kaart onder het vakje “verzekering”; zet dat maar eens op een polikaart van een NL patiënt….

Ik wilde van iemand met slikklachten na het KNO-onderzoek nog zgn. “slikfoto’s” aanvragen, dus foto’s van de slokdarm, welke ik op mijn poli niet kan scopiëren. Onze flexibele scoop gaat tot en met het strottenhoofd en niet lager. Mijn assistente belde voor de zekerheid de röntgenafdeling en daar vertelden ze doodleuk dat ze geen doorlichtingsapparaat hadden. Dan moeten zulke foto’s dus in Paramaribo geschieden en moet ik patiënt doorverwijzen. Van het niet hebben van een doorlichtingsapparaat heeft ook de longarts en cardioloog veel last….

Er zijn gelukkig ook weer goede momenten in zo’n ziekenhuis: ik vertelde van het flexibele scoopje. Dat gaf te weinig licht naar mijn zin om goed een afwijking te kunnen zien. Mijn assistente belde de TD, er kwam terstond ene Torres, een jonge, vrolijke, Engels sprekende Cubaan van rond de 30 jaar, hoofd van de medische techniek; we kruipen beiden onder en in de kastjes waar de lichtbronnen stonden. Eén lichtbron was goed, de andere de zwakke. Bij omwisselen van beide apparaten was ik al erg tevreden, want mijn scoop gaf meer licht. Maar hij nog niet, want nu deed iets anders het niet zo goed. Na enkele foto’s met zijn mobiel gemaakt te hebben van de aansluitingen van alle stroomsnoeren ging hij weg en kwam binnen een halfuur terug en binnen enkele minuten had hij een adapter geplaatst zodat nu beide lichtbronnen het goed doen. Dat is vakmanschap en de wil iets te verbeteren.

Evenzo op de OK; daar heb ik as maandag een starre scoop nodig om in de bijholten te opereren. Maar de scoop moet op een lichtbronsnoer, maar er ontbrak een klein metalen adaptertje….op de hele OK niet te vinden. De zuster wilde het oplossen door het starre scoopje met een stukje tape met het snoer te verbinden, maar dat opereert natuurlijk niet zo’n slappe verbinding en is bovendien niet hygiënisch. Ik sliep er, bij wijze van spreken, al slecht van. Ik dacht ineens aan mijn goede Cubaanse ervaringen van de week ervoor, ik leg het aan Torres voor; hij kwam meteen naar de OK en had het binnen een kwartier voor elkaar. Hij vond wel de juiste adaptor ergens in een lade.
Een geweldige en enthousiaste vent en nergens te beroerd voor.
“ Torres For President ”!! , zou ik willen zeggen.
Wat mij betreft van Suriname, maar Cuba mag ook. Beide landen zouden er op vooruit gaan, dunkt me.

Tot zover enkele belevenissen op de poli en OK.

Als Floris en ik thuiskwamen na de poli of na OK dan wachtte Willy met een lekkere lunch of we gingen ergens lunchen of we kochten bakabana’s, de gebakken banaantjes met een laagje pindasaus, op de hoek van het ziekenhuis, die we thuis met drieën opsmikkelden.

Floris en ik hadden in NL veel gefietst op de racefiets, zelfs ook samen in de Eifel (Duitsland) van de zomer met een mannenclubje, maar hier alleen op de omafietsen en dan nog alleen in het stadje of naar het ziekenhuis. Daar blijft de conditie niet van op peil. Dus woensdag jl zijn we samen op de omafiets een stuk gaan fietsen. Aan het begin hadden we straffe wind mee, dus reden we in onze gewone kleren, strooien hoed op, met een gangetje van zo’n 25 km à 27 km per uur (op die relatieve “tractorbandjes” in vergelijking met onze racefietsbandjes in NL) door het buitengebied rond NN. En dat bij 35 graden.
Je zag ALLE Surinamers die we tegen kwamen denken: rare jongens, die Hollanders……Wij vonden het heerlijk. Zelfs nog zo’n 4 km zandpad gehad. We wilden wat drinken aan de zee, bij Lounchcafé, maar toen we daar kwamen was dat dicht. Helaas. We fietsten de tweede helft tegen dezelfde straffe wind met droge mond, zodat het iets minder snel ging, maar onze beentjes waren weer eens goed onderhanden genomen. We schatten in dat we ruim 30 km “ge-omafietst” hebben.

Floris is gisterenmiddag, na een lekkere roti-lunch, met een taxi terug gereden naar Paramaribo, na een leuke week met z’n drieën. Nu we dit verhaal zitten te schrijven bedacht ik met een schok dat we geen enkele foto gemaakt hebben van Floris en mijzelf op de poli of OK….en dat kunnen we niet meer veranderen, helaas. Het is natuurlijk ook niet zo gebruikelijk om op een poli te fotograferen, maar daar was met enige vindingrijkheid wel een mouw aan te passen…….Floris moet nog maar even terugkomen om die blunder van ons te herstellen. Jammer dat Paramaribo 3,5 uur rijden van NN ligt.

Trip naar Bigi Pan (betekent groot meer)

Het is nu weekend, dus kunnen Willy en ik weer toeristje spelen.
Bigi Pan is een beschermd moerasnatuurgebied met veel water, moeras, mangroven (Parwa bomen in het Surinaams), bijzondere vogels zoals de rode Ibis, grote en kleine zilverreiger, ijsvogel, ani etc. en veel vis. Er mag in Suriname vrij gevist worden maar er is wel controle op de vangst.

We zijn met gids Dinesh (verpleegkundige van de Spoedeisende Hulp van het ziekenhuis, die ook een Tourbureautje heeft) het gebied ingegaan met zijn boot. We werden gebracht door een busje van het ziekenhuis, voor patiëntenvervoer, maar het brengen van een arts van het ziekenhuis naar toeristische plekjes is ook heel gewoon…..Bij aankomst op de afgesproken plek had Dinesh, die er al was, een grote meerval gevangen; een vis van wel een meter lang en zo dik als een onderbeen. Zijn broer was gebeld en nam de vis vast mee voor latere consumptie. Via een kanaaltje, een smalle kreek, van 8 kilometer voeren we naar het grote meer waarin een aantal houten huisjes op palen zijn gebouwd, waar men ook kan overnachten. Het was magnifiek om dit gebied in te varen terwijl er overal om ons heen en vooral voor ons uit vogels opstuiven aan en over het water. Ze vliegen een aantal tientallen meters voor ons uit om dan tussen de bomen een veilig heenkomen te vinden. Het moeras is hier een typisch landschap met drijvende wortelpartijen, kale boomstammen, Parwa bomen en veel groen. Dit levert prachtige vergezichten op. We maakten een tour van zo’n 4 uur, puur genieten van natuur en stilte (buiten de buitenboordmotor dan). Dinesh wees ons vele vogels aan die wij niet zomaar opgemerkt zouden hebben. De specialiteit is hier wel de rode Ibis, familie van de lepelaars. Voor hun rode kleur moeten ze veel garnalen eten. Soms kun je ze hier met honderden tegelijk zien vliegen, wij zagen er wel maar enkele tientallen.

Op de terugvaart gooide Dinesh een net uit om wat kleine vis te vangen die later als aas dient voor het grotere spul o.a. meervallen, zoals eerder verteld. Een of twee keer uitwerpen et voilá, een tilapia, een kleine meerval en een ander soort vis in het net. De kleine meerval werd terug gezet.

Het was een prachttocht, deze parel rijgen we ook weer aan onze Suriname-ketting!

Nieuw Nickerie deel 2

Onze tweede week in Nieuw Nickerie.

Vanaf afgelopen zondag een weekje met z’n drieën dus ’s morgens twee dokters uitzwaaien. We hebben een korte werkdag, van 08.00u tot ongeveer 12.30u en kunnen we ’s middags iets ondernemen. Het is niet echt spectaculair hier in Nieuw Nickerie, we zoomen daarom in op het dagelijkse leven van de mensen hier wat bestaat uit siësta na het werk, wat boodschapjes doen, zwemmen, in de wind zitten, in de hangmat wiegen, je niet druk maken over van alles en contact leggen daar waar mogelijk. We eten geregeld samen met Don Herzberger, een cardioloog die tegenover ons woont en alleen hier is.

De huizen waarin wij wonen worden Bruynzeelhuizen genoemd naar de ontwerpende firma Bruynzeel. Het waren destijds bouwpakketten, de fabriek bestaat hier niet meer, alleen nog in NL met de keukens.

Afgelopen zondag fietsten we ’s morgens mee met een fietsclubje op uitnodiging van Rob Mooij, een Nederlander die hier ruim 13 jaar als coördinator werkt bij de WIN groep, een stichting met als doelstelling ‘een bijdrage te leveren aan de ontwikkeling van zorg en welzijn en het ontplooien van culturele activiteiten”. Dit betekent in de praktijk het opzetten, uitvoeren en coördineren van sociale projecten zoals de fietsenwerkplaats waar fietsen worden verhuurd en gerepareerd en waar ook les wordt gegeven aan scholieren hoe een fiets werkt en hoe te repareren. Verder beheren zij de bibliotheek, een zwembad met tennisbanen, een kindertehuis, coördineren hulp aan gehandicapten en senioren etc. Voor meer informatie zie hun website www.wingroep.com Wij waren onder de indruk van hetgeen Rob en zijn Hindoestaanse vrouw Varsja onbezoldigd doen voor deze stichting. Zij werken er fulltime als vrijwilliger voor. Rob kan leven van zijn Nederlandse AOW en pensioentje.
Vanuit Nederland lopen hier veel jonge mensen stage bij de diverse projecten. Rob selecteert en begeleidt ze. Dus wil je nog een goed doel ondersteunen met 5 euro per maand dan kunnen wij je deze stichting aanbevelen. Op de website vind je hier info over.

Een mooie anekdote over Rob; hij is 66 jaar oud (hij ziet er overigens jonger uit) en zijn vrouw 36. Hij zei ons dat men dan wel jaloers op hem zou zijn met zó’n jonge vrouw, maar het is net andersom: de mensen in hun omgeving zijn jaloers op haar ! want zij heeft een man die het geld binnen brengt, haar niet slaat, niet drinkt, gezellig is en ook nog mee helpt in het huishouden……

Maar terug naar ons fietstochtje. We fietsten om 08.00 uur door de rijstvelden hier in de polders. Het doet erg Hollands aan die uitgestrekte polders met de sloten. Nickerie is d? rijststreek van Suriname. Op dit moment wordt de laatste rijst geoogst en wordt er weer ingezaaid als er meer regen valt. Het is nu de droge periode. Er kan 2 x per jaar rijst geoogst worden.
De rijstfabrieken (5 in heel Suriname) vormen een kartel waardoor zij de prijzen bepalen die de boeren krijgen voor hun rijst. Men probeert de boeren te organiseren om een tegenwicht te gaan bieden, maar dat lukt tot nu toe niet. Ook politiek buit men dit uit zien we aan de slogans op de verkiezingsborden; in 2015 zijn er verkiezingen.
De rijstfabrieken scheiden het kaf van de rijst, het kaf wordt uit een dunne buis naar buiten geblazen en het zwaardere deel van het kaf valt op een berg maar het veel fijnere stof wordt met de wind richting woonhuizen vervoerd. Niet echt gezond lijkt ons. Zo’n berg kan zo hoog worden als een huis en wordt dan in de brand gestoken. Milieu……!? Niemand klaagt er.

We proberen een prachtige zonsondergang bij te wonen aan de Atlantische kust. Tot nu toe is het vaak bewolkt maar we hebben nog een paar weken.
Als je hier in de omgeving fietst, word je verdrietig van de grote hoeveelheden plastic afval dat overal ligt, de wind blaast die in de slootjes en in de Nickerierivier. Het bepaalt het straatbeeld samen met ontelbare straathonden. Onze handen jeuken om dit aan te pakken, het verbaast ons dat mensen hun leefomgeving zo accepteren. Het hoeft allemaal geen luxe te zijn maar opruimen kost niets. Het op straat weggooien van plastic flesjes en lege chipszakken is hetzelfde gedrag als in Nederland maar hier is geen gemeentelijke dienst die het opruimt. Er wordt wel één keer per week vuilniszakken opgehaald als er een labeltje aan zit dat je koopt voor 1 SRD = 25 ct maar gezien de lage levensstandaard zullen mensen het geld aan iets anders uit willen geven. By the way, deze regio scoort hoog in alcoholverslaving, gokken en zelfmoorden onder Hindoevrouwen. Ook voor deze zelfmoorden is er in de Win-groep een project gestart om dat getal omlaag te brengen.

Onze boodschappen doen we op de lokale ochtendmarkt en in een van de ontelbare Chinese supermarktjes. Zij hebben de Surinaamse supermarktjes naar de achtergrond gedrongen. Helaas integreren deze Chinezen niet, zij hebben wel Surinaams personeel in dienst.

Je kunt hier in vele kleine Javaanse en Chinese restaurantjes eten. Typisch eten is roti, een hartige pannenkoek die je vult met aardappeltjes, groenten en vlees. Is erg lekker!
De Nickerianen eten veel zelf gevangen vis. Wij hebben eergisteren een gekregen hoeveelheid zelf klaargemaakt op de Surinaamse manier. Het recept gehaald uit een Surinaams kookboek dat Floris had gegoogled. We koken af en toe zelf, maar gaan regelmatig uit eten. Het is wel veel van hetzelfde wat op de kaart staat.
Vanavond maken we pannenkoeken op z’n Hollands met spek en kaas en zelfs met stroop. Die stroop was wel even zoeken…..Als toetje vanille - en chocolade vla met heerlijke “bacoven”, de heerlijke Surinaamse banaan.
Je kunt hier bijna alles kopen, in het schap staan artikelen van Surinaamse firma’s, van Chinese firma’s, maar ook van de COOP, Markant, Perfekt en Plus. Ja, echt waar, tot hagelslag aan toe.

Gisteravond hadden we een etentje ter gelegenheid van de 27^e verjaardag van Lucie, een jonge Nederlandse psychologe (ik zag mijn dochter Carly al hier zitten…). Zij werkt sinds september hier en blijft een jaar om ervaring op te doen in een uitdagende (lees:) exotische omgeving; ze begeleidt twee Nederlandse stagiaires en krijgt een keer per twee weken supervisie van een Nederlandse klinisch psycholoog, de heer Tobias Graafsma, die al jaren in Paramaribo werkt. Deze komt dan twee dagen naar Nieuw Nickerie. Rond zijn komst is ’s avonds een etentje gepland en al jaar en dag doen de andere NL stagieres of NL specialisten mee met dat etentje. Ieder betaalt voor zich, maar wel gezellig om alle motivaties te horen en alle tips om er iets leuks van te maken.
Gisteravond was het ook, en Willy, Floris en JC waren er voor het eerst bij. Floris sprak met de jonge net-klare EHBO-artsen en wie weet komt hij nog wel eens terug…! We ontmoetten ook de moeder van Lucie, een ondernemende vrouw, die ook gaat backpacken in Suriname en nu bij haar dochters verjaardag wilde zijn.

Wij hadden al van Rob Mooij gehoord dat het onderhoudend was om naar een plantage voor bananen te gaan in de buurt van NN, overigens de enige “bacovenplantage” van heel Suriname. Hij gaf ons een tel.nummer van de PR-man van de plantage en we konden gisteren al terecht. Wij, Willy, Floris, Lian, de moeder van Lucy, en JC op de omafiets naar de plantage. Deze was net buiten NN…..dat bleek 10 km te zijn. Ze zijn aardig, de Surinamers, maar wat vaag in hun aanwijzingen waar iets ligt, ze wijzen in een richting…..en dan weet je het wel. Nou, vaak niet. We kwamen er…...

De PR-man, die tevens ingenieur / bedrijfsleider is, wist er ongelooflijk veel van en vertelde op humoristische wijze over de groeiwijze van de bacoven en het productieproces.
Een tros bananen heet geen tros maar een bos. Een bos is ongeveer 1.50 m hoog. Een kleine tros heet een “hand” en de banaan zelf de vinger.

Men houdt op deze plantage, waar 1300 mensen werken, o.a. bij hoe heet het elke dag is, 3 metingen dagelijks. De gemiddelde temperatuur wordt gebruikt om uit te rekenen wanneer de “bossen” bananen rijp zijn voor transport naar het buitenland; dat betekent nog niet rijp voor consumptie….daar zitten 6 weken tussen. Ze houden de vochtbalans van de grond en het vochtverlies van de bomen bij. Zeer professioneel allemaal.
Het productieproces vergt veel handwerk. Men plukt bv. op een bepaald moment de kleine bloemen van de “vingers”, hangen gekleurde linten aan de bossen (de linten hebben verschillende kleuren die het stadium van de ontwikkeling van de bos aangeven). Er zijn percelen met bacovenbomen van verschillende stadia zodat er het hele jaar door een vrij constante hoeveelheid bananen geplukt en dus geëxporteerd kunnen worden.
Erg indrukwekkend vonden we het transportsysteem van de bossen bacoven.
Vanaf januari van dit jaar zijn Belgen de eigenaar van deze plantage. Helaas komen deze heerlijke bananen niet op de Nederlandse markt.
Met een doos vol bacoven achter op de fiets verlieten we de plantage, een pracht van een ervaring rijker!

Nieuw Nickerie deel 1

Lieve allemaal,

We hebben vandaag onze vierde dag gehad in Nieuw Nickerie (afgekort NN). Vandaag is ook de 91ste verjaardag van vader van Iersel. Wij hebben hem vanochtend uitgebreid telefonisch gefeliciteerd. Het gaat gelukkig nog steeds goed met hem en dat geeft ons rust hier ver weg.

Afgelopen zondag hier aangekomen bij een huis, eigendom van het ziekenhuis en gebruikt voor pendelende medisch specialisten uit NL; er waren drie mensen aan het werk om het huis klaar te maken voor bewoning, zoals gordijnen terughangen die gereinigd waren, toen we voorreden met de taxi.We hielpen ook maar mee. De mensen van het ziekenhuis waren hierna spoedig verdwenen; het was tenslotte zondagmiddag.

Wij hebben zelf nog wel enkele uren gewerkt om het geheel schoon te krijgen, met name de vieze keukenkasten. De dagen erna is het huis verder op orde gebracht zoals horren vastzetten met tape zodat het nu redelijk mug- en miervrij is.

Het is nu bijna zover, dat het "ons huisje" is; er ontbreekt nog een werkende airco in "onze" slaapkamer. Daar wordt aan gewerkt. Wij wonen aan een zandstraatje in een leuk huis op palen, met een veranda. Het huis heeft 3 slaapkamers, alle met airco, een woonkamer en keuken; best groot dus. De laatste twee ruimten hebben geen airco maar een tweetal grote ventilators. Rondom ons huis is een strook groen, voornamelijk gras met een kleine papayaboom. Tegenover ons woont in een soortgelijk huis een Nederlands cardioloog die vorig jaar 2 maanden hier was, nu 6 weken. Hij kan hier veel betekenen voor mensen met onbehandelde of slecht behandelde hartaandoeningen. Daar haalt hij ook zijn motivatie uit. We hebben gisteren met hem kennisgemaakt, een Parbo-biri gedronken en daarna een goede Chinees bezocht.

Er zwerven hier veel zwerfhonden door de straten (in álle straten van heel Suriname), die gelukkig niet erg boosaardig zijn. Ze hebben bijna alle een wat droevige oogopslag, een berustende blik. Ook holt er elke dag een kudde schapen door ons straatje met een herder op een bromfiets. Wij hebben naast honden en schapen veel dieren in onze omgeving: gekko's (ook 's avonds aan de binnenmuren van ons huisje, hoe ze binnenkomen???? een raadsel, wellicht onder de deur door), 'n kleine hagedis (30 cm), zg. geelbekken (vogels), mieren, kakkerlakken én we horen horden muizen onder ons dak trippelen en tussen de muren die hol zijn. We vonden de poepjes al in de keukenkastjes.... Op een namiddag twee dagen terug zaten we buiten op onze veranda en we hoorden weer veel getrippel van horden muizen boven ons hoofd en ineens tijdens het schemeren kwam er, tot onze enorme verbazing, zeker een honderdtal vleermuizen op verschillende plaatsen bij de goten onder ons dak vandaan, die weg vlogen om muggen te gaan vangen. Die horen we dus 's avonds en 's morgens rommelen boven ons hoofd. Tegen zonsondergang vliegt de hele kolonie uit om tegen de ochtend weer terug te keren. Nuttige beesten, maar we hadden ze toch liever niet. Er zal helaas ook wel een echte muis tussen de houten wanden zitten...... We zullen wel melding maken bij het ziekenhuis. Het is geen echt fris idee.

Nieuw Nickerie is de derde stad van Suriname met ongeveer 10.000 inwoners. Men woont in leuke maar slechte houten huizen. De stratenstuctuur is gemakkelijk (alles is rechthoekig, zoals New York) dus wij hebben al snel onze weg gevonden. We krijgen ook veel tips hoe we ons verblijf hier de moeite waard kunnen maken. Surinamers zijn goedlachse, vriendelijke mensen. Hier in NN wonen veel Hindoestanen.

Jan Carl is afgelopen maandag begonnen met zijn werk. In zijn witte pakkie op een omafiets naar het ziekenhuis. Heel relaxed. Hij werkt op de poli van 08.00 uur tot 13.00 uur, dat doen alle specialisten. 's Middags is er nog wel een mogelijkheid het operatieprogramma tot 15.00 uur op te rekken. Er werden vele handen geschud van allerlei vriendelijke medewerkers van het ziekenhuis. Op de poli kreeg ik hulp van een vrolijke, goedlachse en giegelende Hindoestaansde assistente. Ik leverde op de OK een doosje met instrumenten af, die ik van mijn voorganger Cees Visser vanuit zijn oude ziekenhuis en van Ria, mijn eigen KNO-oudste van de OK-KNO van het TweeSteden ziekenhuis. Ze vormden een aardige aanvulling op het reeds aanwezige instrumentarium. Ik bekeek tevens de OK-netten met instrumenten voor de operaties as. maandag. Ik werd ook nog aan de directie voorgesteld.

Na het werk lunchen we samen in ons huis, daarna siësta. Het is tropisch warm, vandaag 36 graden (gisteren 34). Dat is dus aanpassen van activiteiten en tempo. Mensen pauzeren ook met regelmaat tijdens hun werk, dat kan niet anders en zij hebben een rustiger werktempo. Gisteren kwam tuinman Wasiman Kromowidjojo (ja, ja, familie vn Naomi !!) van het ziekenhuis het gras maaien. Hij had "bakkabana's" (bakbananen) voor de lunch bij zich met een dun laagje pindasaus die wij móesten proeven, heel erg lekker!! Die bakt iemand naast het ziekenhuis voor 1 SRD (Surinaamse Dollar = 25 cent). Vandaag zelf daar bakkabana's gehaald. Jan Carl was onverwacht vrij omdat men vergeten was om i.p.v. de reeds in NL voor week 1 geannuleerde OK-programma te vervangen door 'n poli. Ik moet natuurlijk zelf mijn eigen OK-patienten op de lijst zetten en daar is wel een week poli voor nodig. Samen een dagje de boel verkend. Wij raken al wat meer thuis.

Vrijdag a.s. is een nationale feestdag: een gedenkdag der Marrons, waarop een vredesverdrag van 1760 tussen de Surinaamse regering met de gevluchte slavenwordt herdacht.

Komende zondag komt Floris van Raalten een weekje bij ons logeren om met Jan Carl in het ziekenhuis te werken en nog wat KNO mee te nemen voor de toekomst.

Mo syi (is Sranatongo (Surinaamse taal) voor Tot ziens).

Koloniaal verleden Suriname

Lieve familie, beste vrienden,

Al snel een tweede verhaal waarmee we ons bezoek aan Paramaribo en omgeving willen afsluiten.

Vandaag een fietstocht gemaakt naar Fort Nieuw Amsterdam en de plantages aan de andere zijde van de Surinamerivier. Het was weer een warme dag met zo af en toe een flinke stortbui. We hadden het geluk om daarvoor steeds een droog schuilplekje te vinden. We hebben alle zeilen moeten bijzetten om ons gezweet aan te vullen met water en frisdrank. Daarvoor onderweg steeds Chinese supermarktjes aangedaan om vocht te kopen. Er zijn hier erg veel van die supermarktjes. De Chinezen nemen hier de supermarktmiddenstand over. Maar ze integreren geheel niet; spreken alleen Chinees, leren geen Nederlands en zijn bij het botte af, heel anders dan de Surinamers. Het wachten zal zijn op de tweede generatie van deze heden- investerende Chinezen.

We fietsten van de fietsverhuurder langs ons hotel dezelfde weg af noordwaarts, richting de Atlantische oceaan. Er bleken veel ambassades te staan langs de route die wij reden, oa. die van Nederland en de USA. Wel fraaie panden met mooi aangelgde tuinen itt de gewone huizen; daar besteden de Surinamers hun geld of tijd niet aan.

Vlak bij zee staken met een pontje de Surinamerivier over. De eigenaar zag ons aan komen lopen, schoot van zijn bankje in de schaduw onder de bomen, liep op ons af en begon meteen de fietsen aan boord van zijn scheepje te laden, naast een boot die al klaar lag met mensen erin. We werden meteen getild voor 20 Surinanaamse dollar (SRD) (5 euro), maar dat wisten we toen nog niet. Het was 'n ruw bootje van hout van een meter of tien met een houten dak over de hele lengte, voorzien van snelle buitenboordmotor.

Op dit punt was de rivier daar ter plaatse zeer breed; minstens 2 km. Dat kwam doordat de plek van overstaken vlak bij de inmonding van een tweede rivier, de Commewijnerivier lag én vlak bij de oceaan. In de driehoek tussen beide rivieren ligt erg strategisch Fort Nieuw-Amsterdam; de kanonnen richting de oceaan, een ieder, die niet welkom was, kreeg het zwaar te verduren. Fort Nieuw Amsterdam werd rond 1740 aangelegd door de Nederlanders, daar het zuidelijker gelegen Fort Zeelandia, waar we gisteren over schreven, niet meer voldeed. Dat kwam doordat de ligging van de inmiddels veelvuldig gestichte plantages voor koffie, cacao, tabak en vooral suiker in het Commewijne district, noordelijker van Paramaribo en oostelijk van de Surinamerivier was. Fort Nieuw Amsterdam kon qua ligging dezeplantages wel beschermen. Het fort beslaat een stervormige oppervlakte, zoals veel verdedigingswerken in Nederland, als Heusden en Boertange. Er was een prachtig zicht richting de uitmonding van beide rivieren in de oceaan. Veel kanonnen stonden er opgesteld. veelvuldig de kanonnen die we kennen, maar ook een enkele Dikke Bertha. Verscheidene gebouwen zoals twee kruithuizen en een gevangenis zijn de afgelopen jaren in ere hersteld voor het openluchtmuseum dat het nu is. In het grote kruithuis was een tentoonstelling over de slavernij. Men is nog druk bezig aan andere gebouwen, zoals de Commandeurswoning.

Er waren ooit in dat gebied diverse plantages; op het hoogtepunt waren het er 600 ! Namen waren oa. Mariënburg, Fredriksdorp, Katwijk en Peperpot.

En personeel bestond niet uit de oorspronkelijk Indiaanse bevolking van Suriname, want diekonden niet goed werken in de hitte. Nee, er werden onbezoldigde werknemers aangeleverd uit midden-Afrika, die wel in hitte konden arbeiden. Ze werden aangevoerd door de zg. West-Indische Compagnie; de slavernij was ontstaan. Deze slaven werden wreed onderdrukt om ze erg hard te laten werken. Velen ontsnapten aan hun bazen, de oerwouden in; ze werden Marrons genoemd. Daar leefden ze en vielen later van daaruit vaak hun oude of andere plantages aan en namen zo wraak op hun vroegere wrede plantersfamilie, waarvan velen het met de dood moesten bekopen. Uit angst verlieten vele eigenaren hun plantages en gingen naar Paramaribo of naar Nederland terug. Rond 1863, bij het einde der slavernij waren er nog maar 160 plantages. Na de afschaffing van de slavernij huurde men contractarbeiders uit Java en China in, maar de recessie in Europa en de constante aanvallen van ex-slaven zorgden er uiteindelijk voor dat de plantages langzaam in verval raakten.

Heden worden er nu een aantal weer opgeknapt om de historie vast te houden. Wehadden er graag meerdere willen bezoeken, maar het was echt afzien op de fiets dus kozen we voor één plantage,Peperpot. Dat ligt zo'n 15 km onder Fort Nieuw Amsterdam, aan de onderzijde van het door ons geplande fietsrondje. Het waren helaas wat saaie wegen met veel plaatselijk verkeer; er zijn hier geen leuke fietsroutes, alleen maar schaarse wegen waar alles overheen moet, dus wij ook.

Nooit echt beseft dat bomen voor schaduw zo belangrijk zijn, we hebben ze gemist vandaag. Overal palmbomen in het landschap, veel armoedige huisjes en zwerfhonden langs de weg. Zo af en toe een stukje met wat betere woningen. Dat is toch wel het beeld van Suriname tot nu toe. Maar de mensen zijn erg aardig en behulpzaam.

In Peperpot aangekomen was er een fraai gerestaureerde directeurswoning (die wisten ook wel waarin ze wilden wonen!) te zien en een enorme koffieloods en koffiebranderij in (nog) slechte staat. Peperpot was een koffieplantage waar ooit vele slaven werkten.

Op dit moment wordt getracht een aantal bij de plantage behorende gebouwen te renoveren; het probleem is, zoals overal in Suriname, de fondsen. De Peperpot was nu een stichting geworden en entree werd geheven. De plantages zelf zijn totaal overwoekerd, tot rimboe weergekeerd.

We hebben ons wel met een stuk geschiedenis verbonden gevoeld vandaag en enig schaamrood op de kaken gehad door het gedrag van onze voorvaderen. Terug naar de Surinamerivier gefietst en een andere boot teruggenomen. Deze kostte 30 SRD i.t.t. de eerste die 50 rekende. Een kniesoor........

We pakken in voor onze trip naar Nickerie. We worden morgenvroeg opgehaald en naar ons huis op palen mét veranda gebracht. Vanavond geen afspraak meer gehad met Floris en Louise. Wij hadden er de puf niet voor en zij hadden afgesproken met vrienden om te eten. We zien Floris straks in Nickerie.

Over een paar dagen komt ons eerste verhaal uit Nickerie (spreek uit: Niekeerie). Eerst zal er gewerkt moeten worden in het plaatselijke ziekenhuisje om verhalen te krijgen.....

Paramaribo

Beste Surinamevolgers,

We zijn gisteren goed aangekomen na 9,5 uur vliegen met een grote Boeing 747 op vliegveld Zanderij van Paramaribo. Uit het aircovliegtuig de trap afdalend overviel ons de warmte als een warme deken, zo'n onverwoestbare AaBe-deken van dikke schapenwol, als een hete föhn. Het was 34 graden! Het hotel had wel voor vervoer gezorgd. De chauffeur van het busje vertelde ons dathet anderhalf uur (!) rijden rijden was naar Paramaribo. Dat was niet mis; we dachten dat het vliegveld dichter bij Paramaribo zou liggen. Het is ons een raadsel waarom dit niet zo is. Maar goed, inderdaad anderhalf uur rijden, over redelijke wegen, echter twee-baans en rond de 60 km per uur, zodat het raadsel qua tijd wel opgelost werd. Onderweg veel eenvoudige golfplaten of geheel houten huisjes, vrijwel allemaal slecht onderhouden maar wel met een goeduitziende auto voor de deur en op de weg ook. Kennelijk is de auto belangrijker dan het huis.

Rond 19.00 uur, locale tijd, waren we in ons hotel (= 24.00 uur in Nederland, vijf uur tijdsverschil dus). Fijn hotel met ruime kamer, airco en goede bedden, daar wat gegeten, aan de rand van het zwembad, met een liter fles Parbobier (ja, met z'n tweeën) in een wijnkoeler en vroeg naar bed.

Vandaag sightseeing Paramaribo. We zijn vroeg op pad gegaan vanwege de warmte, vanaf ons hotel een kwartier lopen naar het centrum. Men rijdt hier links, vanuit oude Engelse traditie, dus opletten voor ons bij het oversteken. Tevens opletten daar er geen echte stoepen zijn, onregelmatig met hier en daar stenen, dan weer gras, kuilen en bulten en dat er ineens een putdeksel ontbreekt (ja, drie op een rij); zomaar een gat in het "plaveisel", alsof iemand die deksel even geleend had. Je zal maar in zo'n put stappen in het donker...... De deksels, die er wel lagen (gelukkig het merendeel), zijn van Nering-Bögel uit Weert, net als in NL. Dat moet een goed lopend bedrijf zijn, want we zagen al eerder in Europese buitenland precies dezelfde Nederlandse putdeksels.

Paramaribo is een stad met prachtige koloniale houten huizen met veranda's in Amerikaanse stijl met pilaren, mooi gesneden houten ornamenten, maar helaas staan velen er belabberd en met afgebladderde verf bij. Je vindt er allerlei ministeries in; één der meest gebladderde huizen was het Ministerie van Volkshuisvesting.....!? Erg mooi daarentegen is het ook houten presidentieel paleis met palmentuin, standbeelden van oud-presidenten en andere belangrijke mensen. Of Desi thuis was hebben we niet kunnen ontdekken. Er waren wel zo'n 10 tuinlieden de tuin aan het maaien en verfraaien. Verder een rommelig straatbeeldin heel PMB; veel auto's, busjes en brommers. als we getoeter hoorden was dat meestal voor ons van een taxichauffeur, die op handel hoopte of van een (vrachtwagen-)chauffeur, die een mooi meisje aan de kant van de weg zag lopen en dat toch even wilde laten weten. De enkele fietser in het straatbeeld moet haast wel een Nederlander zijn, veelal een stagière of student. Markten (buiten en overdekt) met vis, groenten, kruiden en fruit. Heerlijke geuren vaak; bij de visafslag helaas bij deze temperaturen wat minder prettig.

Ook was er het mooi geconserveerde fort Zeelandia, een fort ter verdediging uit begin van de 17e eeuw, langs de oevervan de brede Surinamerivier in 't hart van de stad. Plantagehouders konden hier hun slaven door militairen laten straffen d.m.v. geseling en niet op de minst pijnlijke manier op de zg. Spaanse bok. In december 1982 werden hier ook 15 politieke tegenstanders van het militaire regime Bouterse zonder vorm van proces gemarteld en vermoord, de zg. decembermoorden. Er kleeft dus een hoop bloed aan deze plek. Nu is er een oudheidkundig Suriname museum in gehuisvest en doet het buitengewoon vredig aan met mooi rode pannen op het dak. Groot standbeeld van koningin Wilhelmina voor het fort aan de waterkant van de Surinamerivier, alsof er niets is gebeurd.

Op deze plek ontmoetten we Floris van Raalten, zoon van Kees en Marsya, vrienden van ons. Hij is op bezoek bij zijn vriendin, die hier een co-schap loopt. En ook Floris was op een fiets, zoals een Hollander betaamt! Floris studeert ook medicijnen, is bijna dokter en gaat een aantal dagen met Jan Carl meelopen in Nickerie. KNO als "finishing touch" zullen we maar denken. Samen geluncht in een eetcafé, dat "Zus en Zo" heette. Een specialiteit van hier is pomtayer, een soort aardpeer die men raspt, kruidt en met kleine stukjes kip vult en dan bakt of stooft, een gerecht genaamd "pom". Heel erg lekker. Een foto van pomtayer volgt nog.

Tijdens onze stadswandeling ging een stuk zool los van een schoen van Jan Carl. Dit zijn ook zijn werkschoenen dus wij op zoek naar een schoenmaker. Die vonden wij achter de grote markthal in een heel klein en zeer oud werkplaatsje: "dé eerste hulp voor schoenen en tassen" stond er op een bordje. In het "wachtkamertje" van 1,5 bij 1,5 m zaten al drie mensen te wachten op reparatie. Gelukkig was er een supergrote ventilator, die een groot deel van het kamertje vulde. Anders zou het met vijf mensen niet te harden geweest zijn. De schoen van Jan Carl ging door het luikje, de communicatieplek met de schoenmaker, en werd door een alleraardigste "schoenendokter" onder handen genomen. Het was al na een paar minuten gepiept. De kleine reparatie kostte 5 SRD (Surinaamse Dollar), dit is 1 euro 65. We moesten wel beloven alle toekomstige reparaties aan onze schoenen en tassen (hij vertelde en passant nog even wat hij allemaal aan een tas of schoen kon veranderen) door hem te laten verrichten....de zool was overigens prima door hem verlijmd en binnen 4 minuten en voor geen geld.

Warm en moe keerden we in de namiddag naar ons hotel terug, eigenlijk iets te lang in de hitte gebleven. Gelukkig staat er constant wind en dat verkoelt wel enigszins. We moeten letten op voldoende water drinken en zout aanvullen. Het zoute pindaatje smaakte dan ook goed.

Morgen gaan we misschien een fietstocht (we zijn tenslotte Nederlanders) maken, beetje afhankelijk van de warmte. Dat horen jullie nog. Ook zullen wij morgen aan Louise, de vriendin van Floris, voorgesteld worden.

Welkom op mijn Reislog!

Hallo en welkom op mijn reislog!

Dé plaats om op de hoogte te blijven van alle avonturen en ervaringen tijdens deze reis. Vanaf nu zul je hier dan ook regelmatig nieuwe verhalen en foto's vinden, en via de kaart weet je altijd precies waar we ons bevinden en waar we zijn geweest! Meer informatie over ons en de reis die we gaan maken vind je in het profiel.

Wil je automatisch een mailtje ontvangen wanneer er een nieuw verhaal of een nieuwe fotoserie op deze site staat? Meld je dan aan voor de mailinglijst door je e-mail adres achter te laten in de rechter kolom.

We zien je graag terug op onze reislog en laat gerust af en toe eens een berichtje achter!

Leuk dat je met ons meereist!

Groetjes,

WIlly en Jan Carl